YETKİ

Türkiye’de gıda zehirlenmesi artık neredeyse meteorolojik bir hadise hâline geldi…
“Bugün zehirlenme yok çok şükür” diye sevindiğimiz günler yaşıyoruz.

Adeta hava durumu bülteni gibi:
“Yarın yer yer ishal bekleniyor.”

Son günlerde belediye başkanları ve zabıtalar da sosyal medya fenomenine dönüşmüş durumda.
Eldivenli, boneli denetim videoları havada uçuşuyor.
Birinde zabıta öksürüyor, diğerinde arka planda sigara içen görevli kadraja “merhaba” diyor.

Küçücük dükkândaki esnaf şaşkın:
“Ben ne yaptım?”

Adamın elinde iş yeri açma belgesi var…
Halk Eğitim’den aldığı hijyen belgesi var…
Mevzuat öyle dediği için almış.
Ama mevzuatı okuyan yok.

Asıl soru ne?

Zabıtanın gıda güvenliği denetimi yapmaya yetkisi var mı?

Cevap: Yok.
Kocaman bir yok.

Gıda güvenliği denetimi, 5996 sayılı Kanun’a göre Tarım ve Orman Bakanlığı’nın işidir.
Tarım ve Orman Bakanlığı denetler, karar verir, numune alır.
Zabıta ise sadece eşlik eder.
Başrol değil, figüran.

Ben demiyorum; Kanun diyor:

5996 sayılı Kanun — Madde 31:
Resmî kontrollerin, Bakanlıkça kontrol yetkisi verilen personel tarafından yapılacağını açıkça söylüyor.

Belediye Zabıta Yönetmeliği (2007/26490) — Madde 10/c:
Zabıtanın gıda denetimlerinde sadece “emredilen görevleri yerine getirmek” ve “ilgili kuruluşlara nezaret etmek” görevlerini tanımlıyor.
Yani yine destek, asla denetçi değil.

Ama gel gör ki bizim memlekette mevzuat okumak zor; uygulamak daha zor.
Gösteri ise kolay…

Zabıta ne yapar?

Ruhsat kontrol eder.
“Sıhhi müessese mi, gayri sıhhi mi, umuma açık yer mi?” Kimin ne olduğundan kimse emin değildir ama yorum memura kalmıştır.

İş yerinin dışını kontrol eder: kaldırım işgali, çöp, koku, gürültü, atık…

Terazi ve fiyat etiketi kontrol eder.

Halk şikâyetini dinler.

Tutanak tutar, ceza yazar, gerekirse mühür vurur.

Ama tüm bunlar belediye mevzuatından doğan yetkilerdir.
Gıdanın kendisine dokunamaz.
Numune alamaz.
Tahlil yapamaz.
Bozuk ürün imhası kararı veremez.
Proses denetleyemez.
Hijyen cezası kesemez.

Ürünün bozuk olup olmadığına yalnızca Tarım ve Orman Bakanlığı karar verebilir.

Zabıtanın yetkisi dış kabuk kadardır.
İçine karışamaz.

Peki bizde ne önemlidir?

Gösteri…
Kadraj…
Video…
“Başkan yine helal olsun!” yorumları…

Belediyelerin asıl yapması gerekenler?

İklim değişikliğiyle boğuşan şehir planlaması / İmar

Yangın güvenliği

Kanalizasyon ve rögar bakımı

Yağmur suyu kanallarına atıksuların ve çöp sularının karışmasını engelleme

Çöp ve atık yönetimi

Haşere mücadelesi

Sokak hayvanları

Bunlar bekler…
Çünkü şov var.

Türkiye’nin temel meselesi çok basit:
Öncelik sıralaması bozuk.
Önemli işleri unutuyor, kamera önünde yapılacak işleri hatırlıyoruz.

Gıda güvenliği de bu yüzden her gün milli piyango gibi…
Bugün başına gelmediyse, şanslısın.