Bilinçli Tüketici

Artan nüfus…
Yükselen şehirleşme…
Yoğun iş hayatı… Zaman yetmiyor.
Dışarıda yemek yeme alışkanlığı artık hayatımızın tam ortasında.

Eskiden sadece “yemek” vardı.
Şimdi “hızlı tüketim” var.
Fast food kültürü…
Yani “koştur koştur doyalım” düzeni.

Yetmedi…
Bir de akla gelmeyecek şovlar çıktı ortaya:
Siyah kömürlü hamburger ekmekleri…
Nitrojenle duman saçan tatlılar…
Altın varaklı etler…
Şırıngayla doldurulan waffle’lar…
Dev boy hamburgerler…
Alev, sis, kuru buz eşliğinde sunulan içecekler…
Tantuniyi taco’laştırıp kebabı burger yapan “füzyon mucizelerimiz”…

Bir de işin üretim ve sunum aşamaları var ki:
Açık büfede saatlerce bekleyen tavuklu salatalar…
Isı kontrolü doğru yapılmamış sous vide ürünler…
Gün boyu aynı yağda kızartılan atıştırmalıklar…
Soğuk zinciri kırılmış pastane ürünleri…
Güneş altında servis edilen meyve tabakları…
Sıcak–soğuk karma çalışan büfeler…
Defalarca ısıtılıp soğutulan yemekler…

Hepsi sosyal medyada alkış kıyamet.
Neden?
Çünkü çağımızın damak tadı artık “görsel tatmin”.

Ama aynı sosyal medya kitlesi,
Hindistan sokak lezzetlerini görünce: “Iyyyy, iğğğ!”
İroni işte…

Biz de aynı mantıkla sokak lezzetlerini bir gün içinde mideye indiriyoruz:
Midye… Kokoreç… Tantuni… Kumpir… Lokum…

Midye

Deniz suyunu filtreleyen bir canlıdır.
Ne varsa biriktirir:
Vibrio vulnificus… Norovirüs… Ağır metaller… PSP toksini…

PSP toksini öyle bir şey ki:
1–3 saat içinde dil uyuşur, yüz uyuşur, solunum kasları felç olur.
Sonuç: Ani ölüm.

Kokoreç ve Tantuni
Saatlerce tezgahta bekleyen pişmiş etler…
Salmonella, E. coli, Staphylococcus toksinleri…

Üstelik bazıları ısıya dayanıklıdır.
Tekrar ısıtmak çözüm değildir.
6 saat içinde mide bulantısı, kusma, bilinç değişikliği görülebilir.

Kumpir

Saatlerce folyoda bekleyen sıcak patatesler ve üzerine eklenen tavuklu–mayonezli karışımlar…

Solanin…
Salmonella…
Staph. toksini…

Hepsi tek bir tabakta buluşabilir.

Lokum

Masum görünür.
Ama özellikle sütlü, kremalı ve uzun süre beklemişse mikrobiyal risk taşıyabilir.

Hep dışarıdaki yemekler, sokak lezzetleri riskli diyoruz…
Peki ya evde yaptıklarımız, yol kenarlarından “doğal” diye aldıklarımız, memleketten “köy ürünü” diye getirdiklerimiz?

Ev Yapımı Turşu ve Salça

Benzer bir hikâye burada da var.
Türkiye’de kayıtlı botulizm vakalarının çoğu ev yapımı ürünlerden çıkar.

Düşük tuz…
Yetersiz asit…
Steril olmayan kavanoz…

Hepsi ciddi risk oluşturur.

Gıda güvenliği aslında çok basit:
Basit yemek! Ne yediğini bilmek.

Doğru pişirmek…
Kaynağı belli olmayan yerden yemek yememek…
Tedarikçiyi bilmek…

Bilinçli tüketici olmak.

Çünkü hayat bazen…
Bir midye kadar kısa…
Bir kavanoz salça kadar kırılgan…
Bir lokum kadar tatlı ama riskli.