DENGELENME SÜRECİNE GİRİYOR MUYUZ?

Dr. Batuğhan KARAER

Geçmiş dönemlerde Turizm sektörü artan maliyetlerini kur artışlarıyla telafi edebiliyordu. Euro bazında fiyat artışlarını da Avrupa’daki maaş artışlarına ve enflasyonu dikkate alarak rahatlıkla yapabiliyordu. Bu sayede kâr marjını koruyan sektör finansal yönden de faaliyetlerini rahat bir zeminde yürütebiliyordu.

Bilindiği üzere Mehmet Şimşek’in göreve geldiği günden bugüne Türk lirasındaki değerlenme enflasyonla mücadelede en büyük silah olarak kullanıldı. Bu silah bir yandan enflasyonu aşağıya çekerken, diğer yandan ihracatçı ve turizmciyi zor durumda bıraktı. Ayrıca sektördeki birçok şirket, maliyet artışlarının yanında, üzerindeki borç yüküyle beraber yüksek faizi de sırtında taşımaya başladı. Bundan dolayı da turizmciler Avrupa’nın maruz kaldığı enflasyonun üzerinde fiyatlara zam yapmak zorunda kaldılar. Bundan dolayıdır ki ülkemiz Avrupa pazarında pahalı olarak eleştirilmeye başlandı. Sonucunda önümüzdeki dönemlerde gelecek turist sayısını ve gelirlerini tehdit eden bir noktaya gelindi.

Turizm sektörü fiyat artışlarının yanında maliyeti azaltma, verimlilik çalışmaları gibi birçok çözüm ve son aylardaki kur artışları gibi gelişmelerle daralan kar marjlarını eski seviyelere getirmeye çalıştıysa da olumsuz etkilerin çoğunu bertaraf edemedi.

Ancak son aylarda gelen enflasyon verileri, sanayi ve üretimdeki daralma işaretleri, hükümetin ekonomi politikalarında başta faiz indirimi olmak üzere daha esnek bir yaklaşım sergileyeceğini bize gösteriyor. Elbette enflasyonun %75 olduğu zamanlardaki uygulanan değerli kur ve yüksek faiz politikasıyla, bugün %35’lerin altına doğru giden enflasyona göre uygulanacak kur ve faiz politikası da daha farklı olacaktır.

Mayıs 2024’te “Zor Bir yıl” başlığı ile yazdığım yazımda yüksek faizin ve değerli Türk lirasının etkilerini hissetmeye başlamıştık. Ve özellikle kurlardaki artışın enflasyona göre ayarlanması gerektiğini belirtmiş ve yıl sonu Euro kurunun 40 TL olmasını beklediğimi ifade etmiştim. Ancak Euro TL kuru yıl sonunda 36 seviyesinde kaldı. Eurodaki artış 2024 yılı mayıs ve aralık ayı arasında sadece %5’ler civarında kalmıştı. Ama yılbaşından bu yana kur artışına baktığımda ise Euro’da %30 civarında Türk lirasına karşı bir değerlenme görüyoruz. Tabi bu değerlenmenin bir kısmı Doların Euro karşısında değer kaybetmesi sayesinde oldu.

Gelişmelerin ışığında enflasyonunun düşmeye devam etmesi ile düşük kur, yüksek faiz döneminden, enflasyona göre kur artışı ve daha düşük reel faiz dönemine doğru gittiğimizi görüyoruz. Gelecek aylarda enflasyona paralel kur artışlarına izin verilmesi ve kredi faizlerinin düşürülmesi, ihracatçı ve turizmcilerin faaliyetlerini olumlu yönde etkileyecek ve toparlanmalarına imkan sağlayacaktır. Ekonominin de buna ihtiyacı var. Ekonomi yönetiminin değişmediği ve gelecek dönemlerde önemli siyasi ve jeopolitik gelişmelerin yaşanmadığı varsayımı altında dengelenme sürecinin başlama noktasına geldiğini ve orta vadede devam edeceğini öngörüyorum.