Antalya’da apartman ve site aidatlarını yabancılar döviz cinsinden belirliyor

FİKRİ CİNOKUR - ANTALYA - Emlak sektörü Rus ve Ukraynalıların eline geçen Antalya’da tüketici hakları açısından ev sahibi-kiracı arasındaki anlaşmazlıklar ilk sırada yer almaya başladı. Kaçak faaliyette bulunan Rus ve Ukraynalı emlakçıların yerel halka konut kiralamadığı belirtiliyor. Antalya’da apartman ve site yönetimlerinde çoğunluğu elinde bulunduran yabancılar aidatları döviz cinsinden belirliyor.

Turizm kenti ve iklim koşullarının çok uygun olması nedeniyle başta Kuzey ülkeleri Rusya ve Ukrayna olmak üzere İskandinav ile Avrupa ve Ortadoğu ülke vatandaşlarının cazibe merkezi haline gelen Antalya’da resmi kayıtlara göre çeşitli ülkelerden 177 bin yabancı yaşıyor. Yabancılar arasında ise ilk sırayı Rus vatandaşları alıyor.

-Yabancıya konut satışında Antalya ilk sırada

Antalya turizmde olduğu gibi yabancıya konut satışında da Türkiye’de ilk sırada yer alıyor.

Türkiye’de Kasım ayında yabancılara toplam 6 bin 83 konut satışı gerçekleşirken ilk sırayı ise Antalya aldı. Antalya’yı İstanbul ve Mersin izledi. Antalya, yılın 11 aylık döneminde yabancıya konut satışında 4 kez zirveye çıktı.

-Antalya’da 11 ayda yabancıya 19 bin 672 konut satıldı

TUİK rakamlarına göre, Antalya’da yılın 11 aylık döneminde yabancılara toplam 19 bin 672 konut satıldı. Yabancıya konut satışında ilk 10 ülkeyi sırasıyla Rusya (8607, Kazakistan (1709), Ukrayna (1627), Almanya (1590), İran (913), Irak 437), İsveç (362), ABD (323), Bosna-Hersek (322) ve İngiltere (293) aldı.

-Yerel halka kiralama yapmıyorlar

Uzun yıllar Antalya’da yaşayan ve kayıt dışı emlakçılık yapan Rus ve Ukrayna vatandaşları Antalya emlak ve gayrimenkul sektörünü de ele geçirdi. Kayıt dışı faaliyette bulunan yabancı emlakçılar, konutlarını kendi ülke vatandaşlarına döviz cinsinden kiraya verirken, yerel halka ise kiralama yapmıyor.

-Turizm amaçlı kiraya veriyorlar

Konut sahibi olan yabancıların büyük bölümünün ise konutlarını kendi vatandaşlarına turizm amaçlı, bir hafta- 10 gün gibi yüksek bedellerle döviz cinsinden kiraladıkları öne sürülüyor. Bunun da hem döviz hem de vergi gelirlerine önemli oranda darbe vurduğu belirtildi.

-Kira fiyatları astronomik rakamlara çıktı

Geçen yıl Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle bu iki ülke vatandaşlarının Antalya’da yaşama tercihleri, gayrimenkul ve emlak piyasalarını da oldukça hareketlendirdi. Kira fiyatları Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte astronomik rakamlara çıktı.

Birçok yerel ev sahibi astronomik fiyatlarla evlerini kiraya vermek için kiracılarını çıkardı, ya da çıkmaya zorladı. Ev sahibi-kiracı arasındaki anlaşmazlıklar yaşanmaya başlayınca mahkeme veya icra müdürlüklerinde kira tahliye davaları ve benzeri hukuk davaları da artmaya başladı.

-Tüketici haklarında ilk sırada ev sahibi-kiracı şikayetleri yer almaya başladı

Yüksek fiyattan yabancılara evlerini kiraya vererek fırsatçılık yaratan ev sahipleri ile kiracılar arasında anlaşmazlıklar da artmaya başladı. Ev sahipleri ile yabancı kiracılarla yerel kiracılar arasında sözleşmelerinin sona ermesiyle birlikte ev sahipleri ya kiralarını alamadı ya da kiraladıkları evleri de kötü kullanıldı.

Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, geçmiş yıllarda tüketici şikayetleri arasında ev sahibi- kiracı anlaşmazlıklarının bulunmadığını söyledi. Türkiye’de tüketici şikayetlerinin ilk sırasında geçen yıla kadar gıda ürünlerinde yanıltıcı reklam, bozuk gıda üretimi gibi konuların yer aldığını anımsatan Gündüz, 2022 yılında ilk kez tüketici şikayetlerinin yüzde 70’ini ev sahibi-kiracıların oluşturduğunu bildirdi.

-Aidatları bile yabancılar belirliyor

Özellikle Rusya-Ukrayna savaşının ardından Antalya’da emlak ve gayrimenkul sektöründe satış ve kira bedellerinin çok astronomik rakamlara ulaştığını anlatan Gündüz, şöyle devam etti.

‘’Antalya’da tüketici şikayetleri arasında ev sahibi-kiracı anlaşmazlıkları ilk sırada yer aldı. Bir yılda 900’e yakın şikayet oldu. Geçmiş yıllarda bu şikayetler hiç yer almıyordu. Antalya’da ekonomiyi, kiraları, pazar ve marketleri yabancılar belirliyor. Apartman ve sitelerde aidatları bile belirler hale geldi. Birçok apartman veya sitelerde yönetim çoğunluğu yabancıların eline geçince aidatları da döviz cinsinden belirliyorlar. Aidatlar 100 Dolar veya Euro cinsinden belirliyor. Yerel vatandaş bu aidatları ödeyemez hale geliyor. Göç İdaresi ve Vatandaşlık Yasasında düzenleme yapılmalı.’’

Neşet Gündüz kayıt dışı emlakçılık faaliyette bulunan Rus ve Ukraynalıların kendi vatandaşlarının dışında başka ülke vatandaşlarına kiralama yapmadıklarını sözlerine ekledi.

-Anlaşmazlıklarda büyük patlama var

Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Antalya Şube Başkanı Avukat Abdullah Özçulcu da 2022 yılında ev sahibi-kiracı arasında kira bedelleri ve tahliye davaları sayısında adeta patlama yaşandığını söyledi.

Ev sahibi-kiracı arasındaki anlaşmazlıkların Sulh Hukuk Mahkemeleri ya da İcra müdürlükleri aracılığıyla yürütüldüğünü ifade eden Özçulcu, ‘’Antalya’da Sulk Hukuk Mahkemelerinde çoğunluğu ev sahibi-kiracı arasındaki anlaşmazlıklar olmak üzere 85 bin adet dava dosyası var. Antalya’da Sulh Hukuk Mahkemeleri sayısı sürekli artıyor. Şu anda 9 Sulh Hukuk Mahkemesi bulunuyor’’ dedi.

Ev sahibi- Kiracı arasındaki anlaşmazlıklarda patlama yaşanması nedeniyle duruşma günlerinin de uzamaya başladığını anlatan Abdullah Özçulcu, gayrimenkul ve emlak sektöründe fiyatların yüksek olmasının nedenleri arasında ekonomideki gelişmeler ve yabancı talebinin artmasına bağladı.

-Konut herkesin hakkı

Öte yandan Muratpaşa Belediyesi ev sahipliğinde Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) işbirliği ile ‘’Barınma krizi ve konut hakkı – Antalya’da kiralar nereye koşuyor” konulu panel düzenlendi. Panelde, Antalya’da son iki yılda kira fiyatlarında yüzde 400’e yakın artış yaşandığı belirtildi.

Muratpaşa Belediye Başkanı Av. Ümit Uysal burada yaptığı konuşmada konut hakkının anayasal hak olduğunu söyledi. Ancak bu hakkın kullanımının son yıllarda çok ciddi tehdit altında olduğunu belirten Uysal, “Piyasa koşulları, düzensiz göç politikaları, dünyanın huzursuz seyri, dünyadaki ortalamanın çok üzerinde ülkemizde seyreden enflasyon şartları, işsizlik konut hakkını tehdit eden durumlar. Hükümetlerin tercihleri, göç ve vatandaşlık politikaları bunda çok büyük rol oynuyor’’ dedi.

Sosyoekonomik politikalar açısından çözüm talep etmenin her insanın doğal ve anayasal hakkı olduğuna dikkat çeken Ümit Uysal, şunları kaydetti.

‘’Hak temelli yaklaşım çok önemlidir, esastır. Piyasa temelli yaklaşımla hak temelli yaklaşım arasında uçurum vardır. Hak temelli yaklaşım bütün insanların konut hakkı, barınma hakkı olduğu gerçeğinden yola çıkar. Bütün ülkelerin, hükümetlerinin alması gereken bir duruştur. Bir yaşam şekli, bakış açısı, hukuku tanımlama geleneği, kurumsallık, medeni yaklaşımdır. Bunun tartışılması lazımdı. Hak temelli bir yaklaşımla vatandaşlık hukuku, göç hukuku, piyasa koşulları, ücret yaklaşımları, hepsinin gözden geçirilmesi gerekmektedir.”