COVID-19 Bitti Mi?

Dr. M. Recai YILMAZ

5 Mayıs 2023 Cuma günü Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus’un açıklamasıyla COVID-19’un "uluslararası kaygı uyandıran halk sağlığı acil durum" seviyesine son verildiği açıklandı.

Açıklama bu olunca konuya uzak olanlar ve COVID-19 sürecini hatırlamak istemeyenler COVID-19 un bittiğini, tarih olduğunu düşündüler. Eski sıkı tedbirlerin uygulanmaması da bu düşünceyi perçinledi.

Aslında olan biten DSÖ standartlarının uygulanması ya da başka bir deyişle bürokratik bir uygulamanın açıklamasıydı.

Ne olmuştu?

4 Mayıs 2023 Perşembe günü Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus ile COVID-19 pandemisine ilişkin Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi on beşinci toplantısını yaptı. Komite, 30 Ocak 2020'den bu yana yürürlükte olan en yüksek alarm seviyesi olan "uluslararası kaygı uyandıran halk sağlığı acil durumu" seviyesinin son verilmesini tavsiye etti.

Ve geçen cuma günü de yüksek alarm seviyesini sona erdirildi.

Kararın gerekçeleri arasında, COVID-19 ölümlerindeki azalma, hastaneye yatış ve yoğun bakım ünitesi başvurularındaki düşüş, yüksek toplum bağışıklığı seviyesi, virüs ve alt soylarının hastalık yapma gücü ve geliştirilmiş klinik vaka yönetimlerinin küresel düşüşe katkıda bulunduğu açıklandı.

Ek olarak, SARS-CoV-2'nin potansiyel evrimine bağlı belirsizlikleri kabul edildi. COVID-19 pandemisinin uzun vadeli yönetimine geçiş zamanının geldiğini tavsiye ettiler.

Karar, daha tehlikeli yeni bir koronavirüs varyantının önümüzdeki aylarda ortaya çıkma ihtimalinin düşük olduğunu, uluslararası iş birliklerinin, finansman çabalarının sona erebileceğini ve odak noktasının değişebileceği şeklinde de yorumlanabilir. Ancak bu kararın üstü örtülü sonuçlarından bir tanesi de hükümetlerin aşılar için ödeme yapmayı ve birçok insan için test yapmayı bırakacağı ve sorumluluğu ticari pazara kaydıracağı yorumu da yapılabilir.

9 Nisan 2023 tarihli son DSÖ verilerine göre toplam 762 milyondan fazla vaka, 6,8 milyonun üzerinde can kaybı rapor edilirken, toplamda 13,38 milyar Covid-19 aşısı yapıldı. COVID ölüm oranı Ocak 2021'de haftada 100.000 ile seyrederken 24 Nisan 2023'e kadar olan haftada ise 3.500'ün biraz üzerinde.

Pandeminin bitmediğini kabul etmeliyiz.

Özellikle kalabalık ve havasız ortamlarda korunma artık tercih olsa da halen önemli.

COVID-19 uzun vadede dünya çapındaki sağlık sistemlerine meydan okumaya devam edecek. Özellikle risk grupları için yönetilmesi gereken bir sorun olacak.