Turist rehberleri tur araçlarından indirilmemeli

İstanbul Rehberler Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Gökhan Çeliktaş, TBMM'ye sunulan turist rehberleri ve seyahat acentalarını yakından ilgilendiren kanun teklifinde yer alan bazı maddelerin içerik bakımından mesleklerinin dinamikleri, çalışma ve saha koşulları ve doğası ile örtüşmediğini söyledi.

AK Parti milletvekillerinin imzasıyla 9 Şubat’ta “Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasının ardından rehberlerden tepkiler gelmeye devam ediyor.

İstanbul Rehberler Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Gökhan Çeliktaş, yaptığı açıklamada, Kültür ve turizm Bakanlığından ruhsatname sahibi 13375 profesyonel turistim rehberi yerli ve yabancı turistlere ülkemizin her bir köşesinde ve ülke sınırları dışında toplam 38 yabancı dil ve Türkçe dilinde hizmet verdiğini söyledi. Çeliktaş, şunları kaydetti:

''Güzel ülkemizin her bir bölgesinin coğrafi zenginlikleri, kültürel mirasları, gelenekleri, sosyal yaşamı ve damak tadına varana kadar pek çok farklı özelliği bir araya gelerek oldukça çeşitli bir mozaiği oluşturmaktadır. Biz turist rehberleri bu kültür mozaiğini yurt dışından gelen yabancı turistlere en iyi şekilde tanıtmak veya yurt içinde bir bölgeden diğer bir bölgeye seyahat eden yerli turistlerin hali hazırda bildiklerinin üzerine katmak suretiyle görevlerimizi layıkıyla yerine getirmeye çalışmaktayız.

Bunu yapabilmek için sürekli okuyan, sürekli araştıran, kendini geliştirmeye ve yeni bilgiler edinmeye açık kimseleriz. Hayatımız boyunca edindiğimiz bütün entelektüel birikimi birlikte gezdiğimiz, rehberlik ettiğimiz yerli ve yabancı turistlere kendi dillerinde aktarmaktan da asla geri durmayan kimseleriz.

Sevgili meslektaşlarım, 9 şubat 2024 tarihinde meclise gönderilen kanun değişikliği teklifini incelediğimizde, teklifte yer alan bazı maddelerin içerik bakımından mesleğimizin dinamikleri ile çalışma ve saha koşulları ile, doğası ile örtüşmediğini fark ettik.

Bu maddelerden bir tanesi ile biz turist rehberleri tur araçlarından indirilmek ve sadece ören yeri ve müzelere gerçekleştirilen turlarda çalıştırılmak isteniyor. Ancak az önce de bahsettiğim çalışma koşulları ve mesleğimizin doğası gereği, bizler turistlere yaptığımız anlatımların önemli bir kısmını turun başlangıç noktasından, bitiş noktasına kadar eşlik ettiğimiz esnada, yolculuk esnasında aktarıyor ve müze ve ören yerlerinde, anlatımlarımızı görsel öğeler ile pekiştiriyoruz.

Turist rehberlerinin tur araçlarından indirilmesi, otobüs ve küçük araçlarla gerçekleştirilen seyahatler sırasında turistlerin bu anlatımlardan mahrum kalması veya bu anlatımların bilgi düzeyi ve eğitimi bilinmeyen tur sorumluları veya yurt dışından gruplarla birlikte ülkemize seyahat eden yabancı tur liderlerince yapılması anlamına geliyor. Bu noktada dikkat çekmek istediğimiz bir diğer endişemiz ise özellikle yabancı turistlerin ülkemiz içerisinde gerçekleştirecekleri seyahatler esnasında tur araçlarında bu kimselerle yalnız bırakılmasının milli güvenlik sorunu doğuracağı endişesidir. Tur araçları içerisinde ülkemizi yeterince tanımayan, dile yeterince hakim olmayan bu kimselerce yapılacak anlatımların nasıl ve ne amaçla hangi propagandalara alet edileceğini kontrol etmenin bir yolu yoktur.

Yine aynı kanun teklifinde bulunan bir diğer madde ise biz turist rehberlerinin her 5 yılda yabancı dil sınavına alınmak suretiyle, daha önce bildiğimizi kanıtladığımız ve ruhsatnamemizde yer alan yabancı dillerimizi tekrar tekrar kanıtlama zorunluluğu getirilmek istenmesidir. Bu maddenin edinilmiş haklarımızı elimizden alacak bir madde olduğunun altını çizmek istiyoruz.

Yine ilgili kanun değişikliği teklifinde yer alan bir başka maddede Türkçe rehberlik adı altında, mesleğe kabul şartlarımız arasından yabancı dil bilme şartının kaldırılmak istendiğini ve yabancı dil bilmeden turist rehberi olabilmenin önünün, hizmet kalitesini arttırmak ve yerli turizm pazarında çalışacak, sadece Türk gruplara hizmet verecek rehber ihtiyacının karşılanması gerekçesiyle açılmak istendiğini görüyoruz. Buradan tekrar etmek istiyorum, biz, 13375 turist rehberi, aynı zamanda Türkçe bilen, Türk turistlere en iyi şekilde hizmet vermekten gurur duyan rehberleriz.

Getirilmek istenen değişiklikler arasında bir diğer önemli madde ise, arkeoloji ve sanat tarihimezunları ile ülkemizde yaşayan, uzak doğu dillerini konuşan kimselere turist rehberi olma hakkı sağlanması üzerine.

Halen yürürlükte olan 6326 sayılı turist rehberliği meslek kanunu uyarınca, her bir Türk vatandaşı, üniversitelerin lisans ve ön lisans düzeyinde turist rehberliği programlarından mezun olarak veya herhangi bir lisans programından mezun olduktan sonra tezli-tezsiz yüksek lisanslarını turist rehberliği alanında tamamlayarak, özel ve devlet üniversitelerinin uzaktan eğitimli turist rehberliği programlarına katılarak mezun olduktan sonra, yabancı dil sınavından başarılı olarak ve çalışmak istediği bölge için açılan eğitim gezilerini tamamlayarak rehber olmaya hak kazanmaktadır.

Ülkemizde turist rehberliği eğitimi 40 ön lisans ve 46 lisans olmak üzere 86 programa ve 4366 kontenjana sahiptir. Arkeoloji ve sanat tarihi, turist rehberliği mesleğinin belirli bir bölümüyle alakalı olan iki ayrı ana bilim dalıdır ancak farklı bir disiplin ve anabilim dalı olan turist rehberliği programlarının müfredatları incelendiğinde, 12-13 ayrı bilim dalına ait eğitimleri içeren programlar olduğu görülmektedir

Ayrıca, içerik bakımından birbirlerinden farklı disiplinler olan bu ana bilim dallarının eş görülmesi, akademi camiasında da, üniversitelerde eğitim veren kıymetli profesörler ve akademisyenler arasında da endişeye sebebiyet vermiş ve kendileri de yayınladıkları bir bildiri ile bu endişelerini dile getirmişlerdir.

Sonuç itibari ile, ilgili meslek kuruluşları ve akademik kuruluşların görüşleri alınmadan hazırlanmış ve mesleğimizi ileriye taşımak amacıyla hazırlandığı söylenen ancak mesleğimize, ülke turizmine ve akademik kuruluşlarımızın varlığına zarar vereceği konusunda ciddi endişelere mahal vermiş olan yasa değişikliği teklifi hakkında değerlendirmelerimizi sizlerin, kamuoyunun ve mecliste bugün itibari ile ilgili yasa taslağını inceleyecek olan değerli milletvekillerinin ilgisine sunmuş bulunmaktayız.''