Yabancıya konut satışında dizilerde yurtdışı tanıtıma ağırlık verilsin

FİKRİ CİNOKUR- ANTALYA – Hayat pahalılığı, faizlerin yüksek olması, krediye erişimde zorluk yaşanması ve yabancıya ikamet izni verilmesinde zorluklar yaşanması nedeniyle yerli ve yabancıya konut satışlarının düşmesi üzerine, yurtdışı tanıtımlara ağırlık verilmesini ve televizyon dizilerinden yararlanılmasını istiyor. Öte yandan yabancıya döviz karşılığı verilen ikamet izni ve vatandaşlık bedellerinin düşürülmesini talep ediyor.

Başta ülke içinde hayat pahalılığı ve enflasyon rakamlarının yükselmesi, inşaat sektörünün sıkıntıda olması yabancıya ikamet izninin zorlaştırılması nedeniyle yerli ve yabancıya konut satışlarında düşüş yaşanması, sektörü yeni arayışlara yöneltti. Konut sektörü, yabancıya satışların artırılması için yabancı dizilerden yararlanılmasını ve yurtdışı tanıtıma ağırlık verilmesini istiyor.

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Ali Bahar, TÜİK’in açıkladığı konut satış verilerini değerlendirdi. Konut satışında yaşanan düşüşe dikkat çeken Bahar, ‘’Satışlarda yaşanan gerilemeyi bekliyorduk. Yaşanan bu düşüşün bir süre daha devam edeceğini düşünüyoruz” dedi.

Aralık ayında Türkiye’de toplam konut satışının bir önceki yılının aynı ayına göre yüzde 33,4 azalarak 138 bin 577 adet gerçekleştiğini ifade eden Bahar, şunları kaydetti.

‘’2023 yılında toplam konut satışı bir önceki yıla göre yüzde 17,5 artış gösterdi. Aralık ayında 6 bin 743 konut satışı gerçekleşen Antalya’da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 39,6 geriledi. Ayrıca bu düşüş trendi gerek yabancı vatandaşların oturum izinlerine getirilen kısıtlama, gerekse konut fiyatlarındaki yükseklikler nedeniyle bir süre daha devam edecek.’’

-Yabancıya konut satışında son 3 yılın en düşüğü oldu

Aralık ayında Türkiye’de 2 bin 64 adet yabancıya konut satışı yapıldığına dikkat çeken Bahar, şöyle devam etti.

‘’Toplam konut satışları içerisindeki yabancılara yönelik satış payı yüzde 1,5 olmuştur. Bu pay Antalya yüzde 9 olarak gerçekleşti. Hem yerli hem yabancıya yönelik konut satışlarında gerileme yaşandı. Aralık ayında Antalya’da satılan 6 bin 743 adet konutun 609’u yabancılara satıldı. Bu 2021 yılı Mayıs ayından bu yana yaşanan en düşük aylık satış oldu. Özellikle Rusya – Ukrayna savaşı sonrasında aylık 2 bin 500 adetleri bulan yabancı konut satışları ciddi şekilde geriledi. Bu konut fiyatlarında da kendisini gösterdi.’’

-Dış göç talebi artırdı

Özellikle son iki yıl yoğun dış göç alan Antalya’da konut talebinde hızlı bir yükseliş yaşandığını belirten Bahar, ‘’Bu nedenle Antalya, Türkiye’nin en yüksek konut fiyatlarına sahip il haline geldi. Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’de yabancılara satılan her 2 konuttan 1’i Antalya’da satılmıştı. Ancak yabancı vatandaşların oturma izinlerinde yaşadıkları sorunlar ve artan konut fiyatları nedeniyle satışlarda hızlı bir gerileme yaşanmıştır’’ dedi.

Yabancıya konut satışında,  2022 yılı Ekim ayından bu yana Antalya’nın yabancı konut satışında Türkiye’de ilk sırada yer aldığını anımsatan Ali Bahar, sözlerini şöyle tamamladı.

‘’Ancak yılın son ayında 609 adet gibi son yılların en düşük satış sayısı ile Antalya, İstanbul ‘un ardından ikinci sıraya gerilemiştir. Faiz artışları konut satışlarına da yansıdı. Konut talebindeki gerileme, yalnızca yabancı talebindeki azalıştan kaynaklamamıştır. Kredi faizlerindeki artışlar da bu gerilemede önemli bir etken oldu.’’

-Türk dizilerinde tanıtım yapılmalı

Hellman Construktion A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün de, Türkiye'de yabancılara yapılan konut satışlarının, 2023'te önceki yıla göre yüzde 48,1 azalarak 35 bin 5 adet gerçekleştiğini söyledi.

Önceki yıl yüzde 5'e yaklaşan toplam satış içerisindeki yabancıların payının 2023'te yüzde 2,9 olduğunu belirten Özgün, ‘’Bu oran aslında Türkiye'nin rekabet ettiği ülkeler ile kıyaslandığında oldukça düşük. Son yıllarda Türkiye'de konut fiyatlarındaki artış ve konuta erişimin zorlanması gibi başlıca etkenlerin yanı sıra ülkemizdeki yabancı sayısı bazı kesimlerin yabancıya konut satışlarında rahatsızlık duymasına yol açtı’’ dedi.

Konut fiyatlarında yaşanan artışların, enflasyonist ortam, gelir düzeyinin düşmesi, dövizlerdeki hızlı artış, büyükşehirlerdeki arsaya ulaşımın zorluğu, maliyetlerdeki hızlı yükseliş, işçi bulunmasındaki zorluklar nedeniyle çalışan maliyetinin yüksek olması ve konut arzının talebe göre düşük kalması gibi nedenler olduğunu anlatan Özgün, şöyle devam etti.

‘’Yabancıya satışlarda Türkiye'nin özellikle tanıtımda daha aktif olmalı. Yurt dışı fuarlara katılım gösterilmeli, reklamlarla yatırımcılara ulaşılmalı. Özellikle yakın coğrafyalarımız ile birlikte Türkiye'ye yatırım potansiyeli bulunan tüm ülkelerde daha fazla görünür olmamız gerekiyor. Türk dizileri de bu reklamlara aracılık edebilir.’’

-Yabancıya konut satışı kolaylaştırılmalı

Yabancıya konut satış prosedürlerinin kolaylaştırılmasını isteyen Selman Özgün, bu konuda kolaylık sağlanması halinde yabancıya konut satış rakamlarının artacağını kaydetti.

Şu anda 400 bin dolar ve üzerinde gayrimenkul yatırımı yapanlara vatandaşlık hakkı verildiğini anımsatan Özgün, yurtdışı tanıtıma ağırlık verilmesini istedi. Selman Özgün, şöyle devam etti.

‘’Bu rakam aşağı çekilirse satış artacaktır. Ancak aşağı çekilmesi düşünülmüyorsa oturum/ikamet izni için daha düşük bir rakam belirlenmesi çok önemli. Eğer 100-150 bin dolarlık konut yatırımı karşılığında belirli süreyle oturma izni verilirse bu durum da satışları artıracaktır. Güney Amerika, Hindistan, Pakistan, Uzak Doğu ve Afrika bölgelerinde tanıtım faaliyetleri düzenlenmeli. Uluslararası fuar katılımları ve roadshow etkinlikleri düzenlenmeli.’’

Maliyetler nedeniyle fiyatların hızlı artması ve faizlerin yüksek olmasının özellikle yılın ikinci döneminde konuta talebi frenlediğine dikkat çeken Özgün, şöyle konuştu.

‘’Aslında konuta çok ciddi ihtiyaç var. Konut sahipliği oranı son yıllarda sürekli geriliyor. 2012'da her 100 kişiden yaklaşık 61 kişi ev sahibiyken, bu oran 55'e yaklaşmış durumdadır. Talep bu kadar yüksek iken son yıllarda maliyet nedeniyle arzın düşük olması, yüksek inşaat maliyetleri ve arsa fiyatlarının da etkisiyle fiyatı artırıyor. Öncelikle konut satışlarının artması için uygun faizli kredi enstrümanının devreye alınması şart. Faizlerin ayda yüzde 1'in altına inmesi yıllık ek olarak minimum 200 bin adetlik konut satışını beraberinde getiriyor. Yani düşük faiz, satış adetlerinin artması için olmazsa olmazdır.’’

-TOKİ konut yapımında daha hızlı olmalı

Toplu konut projelerine daha fazla ağırlık verilmesi gerektiğini vurgulayan Selman Özgün, sözlerini şöyle tamamladı.

‘’TOKİ son yıllarda bu konuda çok güzel işler yapıyor ancak burada son yıllarda biraz daha hızlı olunması gerektiği görülüyor. Ayrıca büyük şehirlerdeki hazine arazileri kamunun önderliğinde açık eksiltme ihaleleriyle satılarak konut üretimi teşvik edilmeli. Eğer Hazine arazileri inşaat şirketlerine satılmayacaksa burada yine açık eksiltme usulüyle inşaat yapılması için şirketlerle anlaşılmalı. Gerekirse satış fiyatını devlet kendisi belirlemeli.’’

-Düşük faizli konut kredisi

Alanya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ALSİAD) Başkanı Ali Kamburoğlu ise yabancıya mülk satışı düzenlemesinde 200 bin dolara, tek bir konut satın alan yabancıya ikamet izni verilmesinin gündeme geldiğini anımsattı. Kamburoğlu, şöyle devam etti.

‘’Durum böyle olunca üretilen 1+1 konutlar yabancıya yönelik olduğu için satışlar bir anda durma noktasına geldi. Bu durumda konut alımı için kaparo veren yabancılarda iptaller oluştu. Müteahhit firmalar, kaporaları iade etmekle karşı karşıya geldi. Halbuki düzenlemede ruhsatını alan ve noter sözleşmesi yapanlar muaf tutsaydı durum daha farklı olacak ve bundan sonra ruhsat alacak müteeahhitler talep yönünde konut üretimi yapabileceklerdi. Böyle olunca da beklenmedik bir durgunluğa girildi. Yapılan düzenlemenin nitelikli yabancı yatırımcı getirmesi konusunda yapıldığı doğrudur. Fakat müteahhit firmalarımızın yatırımları da göz önünde bulundurularak yumuşak geçişle olması gerektiği inancındayım. Ayrıca, eldeki 1+1 konutlar için yerliye yönelik düşük faizli kredi imkanı sağlanırsa bölge ekonomisine de de katkı sağlayacaktır.’’