Pisa Kulelerimiz Olabilir

İnsanoğlu nedense hemen her şeyin bitmeyeceğini, tükenmeyeceğini düşünür. Aldırış etmez, umursamaz. Hemen hemen tüm kaynaklar için davranış şekli bu yöndedir.

Düşünmeden tükettiğimiz kaynakların başında da su geliyor. Yağışların azlığı ve düzensizliği, doğru tüketim ve doğru planlamaların yapılamaması sorunu tetikliyor.

Bazı rakamlara göz atmak faydalı olabilir.

Türkiye'nin yıllık su tüketimi 57 milyar metreküp, 44 milyar metreküplük (% 77) kısmı sulama, 13 milyar metreküplük (% 23) kısmı ise içme-kullanma sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanması için kullanılıyor.

Suyun %75’i tarımsal sulamada kullanıldığı için, sulama tesisleri inşa edilirken modern ve tasarruflu yağmurlama ve damlama sistemleri tercih ediliyor. Klasik sulama sistemlerinde 8 hektar alan için saniyede ortalama 30 litre su kullanılırken, modern sulama yöntemlerinde saniyede ortalama 10 litre su tüketiliyor. Böylece, %60 oranında tasarruf sağlanıyor.

Türkiye'nin yaklaşık üçte birini oluşturan 24 milyon hektarlık ekilebilir tarım arazisinin 8,5 milyon hektarı teknik ve ekonomik olarak sulanabilir niteliktedir. Sulamaya açılan arazi miktarı 2020 yılı sonunda 6,7 milyon hektara ulaştı ve bu rakam yaklaşık olarak 7 milyon hektara çıkmıştır.

Toplumun gıda ihtiyacını karşılamak, sanayide kullanılan tarımsal ürünleri üretmek, tarımda istihdamı korumak ve yaşam standardını yükseltmek için kalan 1,5 milyon hektarlık alanın sulanması ve buna uygun sulama tesislerinin inşa edilmesi öngörülmektedir. Bu çerçevede, 2026 yılı sonuna kadar sulamaya açılacak tarım alanının 7,52 milyon hektara çıkarılması hedeflenmektedir. Böylece, 3 yıl içinde 420 bin hektarlık tarım alanı suya kavuşmuş olacaktır. 

Durum böyle olunca su kaynaklarına, suya ulaşma ve su kaynaklarının çeşitliliği gibi çözüm fikirleri öne çıkmaktadır.

Bir yandan tarımsal faaliyetlerin artırılması zorunluluğu, diğer yandan turizmde yeni rekorlara ulaşma çabası ve gayreti, bizi kısır bir döngüye sürüklüyor. 

Şu anda su azalması veya kıtlığı en yakın tehdit altında olan bölgelerin başında jeotermal bölgeler gelmektedir. 

Elektrik üretimi, termal turizm, konut ısıtması, yaş meyve-sebze kurutma ve tatlı su balıkçılığının yanı sıra seralarda da kullanılabilen jeotermal kaynaklar, enerji ihtiyacını karşılamakta ve ekonomik büyümeye katkıda bulunmaktadır. 

Dünyada toplam yaklaşık 15 bin dönüm jeotermal seranın 5 bin 293 dönümü Türkiye'de bulunmaktadır. 

Çoklu faydası ile kullanımı ve talebi oldukça yüksektir. 

Jeotermal bölgelere farklı sektörlerden yatırımlar hızlı bir şekilde artmaktadır. Yatırımlar arttıkça su kullanımı da artmakta ve yeraltı su seviyeleri hızla düşmektedir. Bu düşüşün devam etmesi durumunda ciddi ekonomik ve çevresel tehditler ortaya çıkabilir.

Obruklar, çökmeler gibi yeraltı suyunun aşırı çekilmesi sonucu meydana gelen İtalya'daki eğik Pisa Kulesi gibi yeni binalarımız olabilir. 

Yeraltı sularının çekilmesi ile üzerinde inşa edilmiş miyarlarca liralık yatırımlar terkedilmiş tesislere dönüşebilir. 

Yeraltı sularının hızla azalmasının ardındaki en büyük etkenlerden biri, kurak iklimlerde sulu tarım için yeraltı sularının aşırı kullanılması, mevcut ve kayıt dışı kuyuların net bir şekilde belirlenememesi, kayıt dışı kuyuların açılması, kayıtlı kuyularda tahsise uyulmaması ve tarımsal sulama amaçlı yüzeysel sulama sistemlerinin verimli kullanılmamasıdır. Ayrıca, üretimin en yoğun olduğu Ağustos ve Eylül aylarında suyun tükenme noktasına gelmesi, sadece yeraltı suyuna dayalı bir sulama pratiğinin oluşmasına yol açmaktadır. 

Aynı jeotermal bölge veya havzada turizm ve tarım yatırımlarının planlama olmadan yapılması, ileriki yıllarda suyu olmayan bölge ve havzalara zemin hazırlayacaktır.

Karar vermek zorundayız!