Hollanda’da Gece Devriyesi!

Dikkatinizi hiç çekti mi bilmem ama her ülkenin turistler tarafından bağdaştırıldığı belli ikonları vardır. En basitinden Türkiye denince akla Kapadokya’dan Ayasofya’ya bir sürü ikonlaşmış yapılar, eserler, veya şehirler gelir. Hollanda’da ise bana soracak olursanız, Amsterdam kanalları ve birbirinden değerli ve gizemli müzeleri derim. Tabii bunun yanında peynirini, kraliyet ailesinin rengi olan turuncuyu, ve aşırı kapalı havasını saymıyorum bile. 

Hollanda, sanat ve kültür alanında dünya lideri sayılabilecek bir ülke. Etkileyici bir şekilde klasik ve çağdaş sanat üzerine olan birçok müzeye ev sahipliği yapıyor. En çok dikkat çeken simgeler arasında ise Van Gogh Müzesi, Rijksmuseum, ve Anne Frank’ın Evi gösterilebilir. 2019 yılındaki 2 milyon 678 bin kişilik ziyaretçi rekorunun ardından, 1964’ten bu yana Rijksmuseum en düşük ziyaretçi sayısını 675 bin kişi ile elde etti. 2020 yılı pandemi önlemleri nedeniyle müze sektörünü zorlamış olsa da verilere göre geçtiğimiz yılın en çok ziyaret edilen müzesi Rijksmuseum olmuş Hollanda’da.

Rembrandt van Rijn, Hollanda ve Avrupa sanat tarihinin en önemli ressamlarından biridir. Işığın ve gölgelerin ressamı olarak da anılan Rembrandt’ın değerli eserlerini Rijksmuseum’da görmek mümkün. Rembrandt’ın en önemli eserleri arasında “the Night Watch” yani “Gece Devriyesi” gösterilebilir. Hollanda Altın Çağı’nın en ünlü sanat eserlerinden biri olan bu cüretkâr tablo, hareket algısı ve dramatik kontrast kullanımı için alışılmışın dışında olan oranlamasıyla yeni bir çığır açma özelliğine sahiptir. Aynı zamanda boyutu nedeniyle de ünlenen bu tablo 1642’de yapıldığında 4 metre boyunda, 4 buçuk metre genişliğinde ve 337 kilo ağırlığındaydı. 

Daha sonraları, 1715 yılında Amsterdam Belediye Binası’nın kapılarına sığdırılabilmesi için dört tarafından kırpılmıştır. 1975 yılında ise tablo bir kişi tarafından 12 kez bıçaklanarak ciddi bir şekilde hasar almış. Ve bunun sonucunda da kalın bir vernik tabakası ile restore edilmiştir. Aynı şekilde, 1911 ve 1990 yıllarında da başka bir bıçaklı saldırı ve asit püskürtülmesiyle hasar gören bu eser Rijksmuseum’e göre yaklaşık 25 kez işlem görmüş. 1975’ten bu yana ilk defa, Gece Devriyesi Operasyonu olarak adlandırılan restorasyon 8 Temmuz 2019’da Rembrandt’ın başyapıtının tarihindeki en büyük ve kapsamlı araştırma ve koruma projesi olarak başlatıldı.

Gece Devriyesi Operasyonu 300 yıldan fazla bir süre sonunda ilk defa Gece Devriyesi’ni tamamen görmeye olanak sunuyor. Bu operasyon 2 yıl boyunca müzenin içinde özel olarak tasarlanmış cam bir odada gerçekleşti. Böylece, ziyaretçiler restorasyonu yerinde canlı bir şekilde takip edebilme imkânı buldu. Ayrıca internet üzerinden sağlanan canlı yayın ile de tüm dünya anbean bütün gelişmelerden haberdar olabildi. En yeni teknolojilerden biri olan yapay zekanın kullanımıyla Rembrandt’ın teknikleri taklit edildi ve eser onarılarak asıl haliyle Rijksmuseum’da tekrar sergilenmeye başlandı. 

Sanat tarihi okuyan Hollandalı arkadaşlarımla konuştuğumda anladım ki ülke çapında Rembrandt’ın bu eseri büyük bir önem taşıyor. Öyle ki 2013 yılında 10 senelik aranın ardından tekrar Rijksmuseum’da sergilenmeye başlanan Rembrandt’ın eserleri için müzenin ana sponsoru olan ING Bankası çok yaratıcı bir olaya imza atıyor. Dünyanın en önemli tablolarından biri olarak görülen Gece Devriyesi, Hollanda’nın belirli alışveriş merkezlerinde 30 oyuncu ile canlandırılmıştır.

2019 yılında ise ING Bankası ile çalışan uzmanlar ve Rijksmuseum iş birliği, ses teknolojisini kullanarak Rembrandt’ın sesini yeniden yaratmaya olanak sağladı. Bu teknoloji de Rembrandt’ın kendi sesi ve üslubuyla anlattığı 6 farklı çizim dersini ortaya çıkardı. 

Sanatın, teknolojinin ve ticaretin bir araya gelmesiyle dünyanın en önemli eserlerinden biri olan Gece Devriyesi yıllar sonra ilk haliyle ziyaretçi karşına çıktı. Z kuşağından biri olarak bizi ele geçiren bu teknoloji çağının yeni gelişen teknolojilerle sanat alanında kullanıldığını görmek de beni gelecek için hem heyecanlandırıyor hem de korkutuyor. Hep beraber yaşayıp göreceğiz sanırım. Hadi bakalım…

Gece Devriyesi ING Canlandırma: https://www.youtube.com/watch?v=a6W2ZMpsxhg&ab_channel=INGNederland

Rembrandt Tutorials: https://www.youtube.com/watch?v=q93P8Y5Daso&ab_channel=INGNederland